10 x 20 m Tekrarlı Sprint Performansının ve Yorgunlukla İlgili Formüllerin Güvenirliği

Öz

Amaç: Tekrarlı sprint testi (TST), takım ve raket sporları gibi tekrarlı sprint aktivitelerini içeren spor dallarında performansı değerlendirmek için yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmanın amacı sprintler arası 30 saniye pasif toparlanmalı 10x20 m TST protokolünde performans çıktılarının ve yorgunluğun değerlendirilmesinde kullanılan 7 ayrı formülün test-tekrar test güvenirlik katsayılarını belirlemektir.
Gereç ve Yöntemler: Bu çalışmaya 15 erkek spor okulu öğrencisi (Yaş 22.9±2.7 yıl; Boy:178.0±7.9 cm; Vücut Ağırlığı 77.9±11.5 kg) gönüllü olarak katılmıştır. Katılımcılara en az 48 saat ara ile öğleden sonra standart bir ısınmanın ardından 10x20 m TST protokolü uygulanmıştır. Her iki testte toplam sprint zamanı (TSZ), en hızlı sprint zamanı (EHSZ), en yavaş sprint zamanı (EYSZ) ve 7 ayrı formülle hesaplanan yorgunluk skorları değerlendirilmiştir. Tekrarlı ölçümler arasındaki farklar için Bağımlı Gruplarda t Testi kullanmıştır. Test-Tekrar test güvenirlik için sınıf içi korelasyon katsayısı (SKK), tipik hata (TH) ve varyasyon katsayısı olarak tipik hata (VK_TH) hesaplanmıştır.
Bulgular: Tekrarlı ölçümlerden elde edilen TZS, EHSZ, EYSZ ve 7 formülden hesaplanan yorgunluk skor ortalamaları arasında anlamlı fark saptanmamıştır (p>0.05). TZS, EHSZ ve EYSZ için hesaplanan Test-Tekrar test SKK orta düzeydedir (Sırasıyla 0.763, 0.541 ve 0.544). Yedi ayrı formülle hesaplanan yorgunluk skorları için Test-Tekrar test SKK da orta düzeyde (0.429-0.767) bulunmuştur. Formüllerden elde edilen yorgunluk skorlarının TH’sı %0.97 - %3.98 gibi geniş bir aralıkta değişmektedir. Tüm formüller için VK_TH’nın çok büyük bir aralıkta (%43.5 - %214.6) değiştiği gözlenmiştir.
Sonuç: Bu çalışmanın bulguları, yorgunluk hariç 10x20 m TST ile elde edilen performans değişkenlerinin test-tekrar test güvenirliğinin yüksek olduğunu göstermiştir. Bu protokol antrenman takibi ve araştırmalarda deneme etkisini gözlemlemek için kullanılabilir. Yorgunluk skorlarının güvenirliği, bulguların dikkatli değerlendirilmesini gerektirecek kadar düşüktür.

Giriş

Tekrarlı sprint, kısa dinlenme periyotları ile kesintiye uğrayan 3-7 saniye süreli tekrarlı maksimal koşular olarak tanımlanmaktadır (1). Tekrarlı sprint başta futbol (2) olmak üzere basketbol (3), hentbol (4), Amerikan futbolu (5) gibi takım ve tenis (6) gibi raket sporlarında önemli bir performans bileşeni olarak kabul edilmekte ve performansı değerlendirmek için yaygın olarak kullanılmaktadır. Rampinini ve ark. üst düzey profesyonel futbol oyuncularında bir maçta kat edilen mesafe ve tekrarlı sprint testinde (TST) ölçülen ortalama sprint zamanı arasında anlamlı yüksek ilişkiler olduğunu göstermişlerdir (2). Bu nedenle tekrarlı sprint yeteneği, elit seviyede futbol performansının değerlendirilmesinde önemli bir faktör olarak kabul edilmektedir (2,7). Bunun yanında TST amatör ve profesyonel gibi farklı oyun seviyesindeki futbolcuları, (7) genç futbolcularda yaş gruplarını ayırt etmesi (8) nedeniyle yetenek belirleme, seçme ve değerlendirmede kullanılmaktadır (9). Tekrarlı sprint performansı sahada koşu, laboratuvar ortamında bisiklette veya motorize olmayan koşu bandında koşu şeklinde çok çeşitli protokoller kullanılarak değerlendirilmektedir (2-6). TST toplam veya ortalama sprint (koşu) veya güç (bisiklet), en iyi sprint zamanı veya en yüksek güç, en uzun sprint zamanı veya en düşük güç ve sprintte veya güçte düşüş yüzdesi (yorgunluk) değerlendirilmektedir.

Birçok çalışmada hem bisiklet ergometresinde hem de sahada TST’de ölçülen performans bileşenlerinin test-tekrar test güvenirliği, yorgunluk indeksi veya sprintte düşüş yüzdesi hariç yüksek bulunmuştur (10-12). Saha ya da laboratuvarda yapılan TST’lerde yorgunluğu değerlendirmek için maksimal veya ortalama sprint hızında düşme veya bisiklette maksimal güç veya toplam iş miktarında azalma dikkate alınmaktadır. Genel olarak yorgunluğun değerlendirilmesinde matematiksel olarak tanımlanan iki terim kullanılmaktadır (12): 1) Yorgunluk indeksi (YI), 2) Sprintte (performans) düşüş yüzdesi (SDY). YI, tekrarlı sprint esnasında sergilenen en iyi performans ve en düşük performans arasındaki düşüşten hesaplanan işlemi tanımlamaktadır (13). YI, matematiksel olarak en iyi sprint zamanı ya da güç çıktısının en uzun sprint zamanına ya da en düşük güç çıktısına yüzde oranı olarak hesaplanmaktadır. Buna karşılık SDY, sergilenen performans ile ideal performansı (her sprintte en iyi performansın tekrarlanması) karşılaştıran yöntemi tanımlamak için kullanılmaktadır (13). SDY, tekrarlı sprint esnasında tekrarlar boyunca sergilenen tüm performansın ideal performansa yüzde oranı olarak hesaplanmaktadır. İdeal performans teorik olarak, TST’de sergilenen en iyi performansın bir değişime uğramadan tekrarlar boyunca sergilendiği varsayımına dayanmaktadır (bkz. formül 4). YI hesaplanırken TST’de en iyi ve en kötü performans dikkate alınırken, SDY hesaplanırken tekrarlar boyunca sergilenen tüm performans dikkate alınır. TST’lerde performansın değerlendirilmesinde önemli bir değişken olan yorgunluk, değişik formüller kullanılarak hesaplanmaktadır (13) ve bu formüllerin güvenirliği ile ilgi çalışma çok azdır (10).

Takım ve raket sporlarında önemli bir performans bileşeni olan tekrarlı sprint testleri için altın standart bir protokol olmadığından (14-18) geçerliği ve güvenirliği yüksek test protokollerinin kullanılması önem taşımaktadır. Güvenirliği yüksek bir TST antrenörlerin antrenman etkisini (19) ve sporcuların tekrarlı sprint yeteneklerini doğru olarak değerlendirmelerini (20), spor bilimcilerin ise TST’leri kullanarak tasarladıkları deneme etkisi ile ilgili çalışmaların (21-23) başarısını arttıracaktır. TST’lerin geçerliği ile ilgili birçok çalışma yapılmış olmakla beraber (2,24,25) bu testlerde ölçülen güç çıktılarının ve özellikle yorgunluğun değerlendirilmesinde kullanılan çok sayıdaki farklı formüllerin güvenirliği ile ilgili çalışma çok azdır. Bu çalışmanın amacı 10x20 m TST’nin performans bileşenlerinin ve yorgunluğun değerlendirilmesinde kullanılan 7 ayrı formülün test-tekrar test güvenirliğini belirlemektir.

Bulgular

TST’de ölçülen performans bileşenlerinin test-tekrar test ortalamaları değerleri, t testi sonuçları, TH, VK_TH, SKK ve SKK için %95 güven aralıkları Tablo 2’de verilmiştir. Tekrarlı ölçümlerde TSZ, EHSZ ve EYSZ ortalamaları arasında anlamlı fark saptanmamıştır (p>0.05). TSZ, EHSZ ve EYSZ için tekrarlı ölçümlerde ortalamalarda değişim sırasıyla 0.011, 0.008 ve 0.001 saniyedir. TSZ için tipik hata ± 0.58 saniye, EHSZ için tipik hata ± 0.05 saniye ve EYSZ için tipik hata ± 0.14 saniye olarak hesaplanmıştır. Aynı performans bileşenleri için VK_TH %5’den düşüktür (TSZ için %1.78, EHSZ için %1.70 ve EYSZ için %4.09). Tüm performans bileşenlerinin SKK orta düzeydedir.

Yedi formülden hesaplanan yorgunluk skorlarının tekrarlı ölçümlerdeki ortalamaları, t testi sonuçları, TH, VK_TH, SKK ve SKK için %95 güven aralıkları Tablo 3’de gösterilmiştir. Tüm formüllerde hesaplanan test-tekrar test yorgunluk skorları arasında anlamlı fark saptanmamıştır (p>0.05). Her bir formülden elde edilen yorgunluk skorlarının TH ve VK_TH değerleri çok yüksektir. En düşük VK_TH Formül 4 (Sprintte Düşüş Yüzdesi) için %43.5 bulunmuştur. Benzer şekilde tüm formüllerin SKK’ları da düşük düzeydedir. En yüksek SKK F7’de, en düşük SKK F2’de saptanmıştır (Tablo 3).

Tartışma

Bu çalışmada 10x20 m TST’nin TSZ, EHSZ ve EYSZ’sini içeren performans çıktılarının güvenirlik özellikleri incelenmiştir. Bu çalışmada ayrıca TST’nin bir diğer performans çıktısı olan ve tekrarlanan sprintlerin kalitesindeki değişimi yansıtan yorgunluğun hesaplanmasında kullanılan 7 farklı formülden hangisinin güvenirliğinin daha yüksek olduğu da araştırılmıştır. Bu çalışmanın ana bulguları, TST’de ölçülen performans bileşenlerinden TSZ, EHSZ ve EYSZ değerlerinin güvenirliğinin yüksek, buna karşılık 7 ayrı formülle hesaplanan yorgunluk skorlarının tümünün güvenirliğinin düşük olduğunu göstermiştir.

Tekrarlı sprint yeteneği özellikle takım sporlarında maç performansı ile ilişkilendirilmekle beraber, bu yeteneğin değerlendirildiği çok sayıdaki TST protokollerinin çok az bir kısmının kısa veya uzun süreli güvenirliği araştırılmıştır (7, 14, 30). Bu çalışmada 10x20 m TST protokolü uygulanan aktif spor okulu öğrencilerinde tekrarlı ölçümlerde TSZ, EHSZ ve EYSZ skorları arasında anlamlı fark saptanmamıştır. Benzer şekilde bu değişkenler için güvenirliğin bir göstergesi olan SKK’nın orta düzeyde ancak VK_TH’nın %5’in altında olması, grup (denekler arası) ve bireysel (denek içi) seviyede tekrarlayan sprintlerde değişkenliğin düşük olduğunu göstermektedir. Bu çalışmada elde edilen bulgular literatürde benzer çalışmaların bulgularıyla uyumludur. Spencer ve ark. (30) çim hokeycilerde 7 gün ara ile yaptıkları 25 saniye aktif toparlanmalı 6x30 m tekrarlı sprint testinde bu çalışmada olduğu gibi TSZ’de VK_TH’yi %0.7 olarak hesaplamışlardır. Daha yakın zamanda Castagna ve ark. (14) 30 saniye aktif toparlanmalı 5x30 m tekrarlı sprint protokolü uyguladıkları genç erkek futbol oyuncularında kısa süreli (48 saat aralıklı) tekrarlı ölçümlerde VK_TH değerlerini TSZ ve EHSZ performans çıktıları için %1.2 olarak hesaplamışlardır. Buna karşılık aynı çalışmada TSZ ve EHSZ için hesaplanan SKK (sırasıyla TSZ-SKK=0.98 ve EHSZ-SKK=0.97) bu çalışmada elde edilen SKK değerlerinden yüksektir. Bu çalışmanın tekrarlı ölçümleri kapalı salonda aynı pistte, aynı malzeme (ayakkabı, şort) ve sirkadiyen ritmin (günün aynı saati) ve yorgunluğun (en az 48 saat ara ile) etkisinden uzak standart şartlarda yapıldığı için bu bulgular, 10x20 m gibi tekrarlı maksimal eforların kısa süreli aralıklarla ölçülmesi esnasında öğrenme etkisi gözlenmediğinin bir göstergesi olarak kabul edilebilir. TST’de ölçülen özellikle TSZ ve EHSZ performans çıktıları antrenman veya deneme etkisini yansıtacak düzeyde güvenirliğe sahip olduğu için bu değişkenler üzerinden antrenman takibi ve araştırmalar için deneme etkisi değerlendirilebilir.

Yüksek şiddette tekrarlı sprint takım sporlarında maç esnasında sık sergilenen lokomotor aktivitedir ve oyuncunun kalitesine ve mevkiye bağlı olarak sayı ve sıklığı değişkenlik gösterir (31-35). Tekrarlı sprint 30 saniye ve daha kısa süreli aktif veya pasif durumda tam toparlanma gerçekleşmeksizin sergilenen bir aktivitedir (36). Eksik toparlanma tekrarlayan sprintlerde kasın kontraktil yapısında, metabolik ve nöromüsküler profilinde değişimle sonuçlanır (37-40). Bu durum yorgunluğun ortaya çıkmasına neden olur ve sprintlerin kalitesi olumsuz etkilenir. Kesintili tekrarlı sprintte nöral ve kassal olmak üzere birçok faktöre bağlı olarak ortaya çıkan yorgunluk egzersizin tipine göre değişken olup, genel olarak bisiklet ergometresi protokollerinde (%10-25) koşu protokollerinden (%5-15) daha yüksektir (1). TST protokollerinde genel olarak uygulanan protokolden ve kısmen de teste katılan bireyin özelliklerinden bağımsız olarak güvenirlik özellikleri en düşük performans çıktısı yorgunlukla ilgili parametrelerdir (Yorgunluk indeksi veya sprintte düşüş yüzdesi). Bu çalışmada 10x20 m test protokolünde elde edilen sprint skorları için 7 ayrı formülle hesaplanan yorgunluk skorlarına ait güvenirlik özellikleri kabul edilemez düzeyde düşüktür (Tablo 3). Tekrarlı ölçümlerde bireysel seviyede değişkenliğin bir göstergesi olan VK_TH değerlerinin %43.5’den %214.6’ya kadar geniş bir aralıkta değiştiği saptanmıştır. Benzer şekilde 12x30 m TST protokolünde özgün olarak sadece yorgunluk skorlarının hesaplandığı formüllerin güvenirliğinin incelendiği bir çalışmada da bu çalışmanın bulgularına paralel olarak formüllerden elde edilen yorgunluk skorlarının tekrarlı ölçümlerde varyasyon katsayılarının %0.9–107.2 gibi geniş bir aralıkta, SKK’larının 0.17–0.65 gibi düşük ve geniş bir aralıkta değiştiği gözlenmiştir (10). Futbol oyuncularında (6x30 m aktif toparlanmalı) (14), buz hokeycilerde (6x20 m aktif toparlanmalı) (31) yapılan güvenirlik çalışmalarında TST protokollerinde hesaplanan yorgunluk skorlarının test-tekrar test güvenirliği kabul edilemez düzeydedir. Yakın zamanda Castagna ve ark. (14) genç futbolcularda bu çalışmadaki Formül 4’ü (Sprintte düşüş yüzdesi) kullanarak hesapladıkları yorgunluk skoru için SKK’yi 0.34, VK_TH’yi %94 olarak rapor etmişlerdir. Benzer şekilde ilk ve son sprint skorlarından hesapladıkları yorgunluk indeksi (bu çalışmadaki Formül 1) için SKK’yi 0.24, VK_TH’yi %43.1 bulmuşlardır. 10x30 m TST protokolünün uygulandığı söz konusu çalışmada Formül 4 için SKK 0.683 ve VK_TH %43.5, Formül 1 için SKK 0.664 ve VK_TH %62.6’dır. Bu bulgular yorgunlukla ilgili güvenirlik katsayılarının test protokolüne, popülasyona ve kullanılan formüle göre değiştiğini göstermektedir.

Bu çalışmanın örneklem boyutunun düşük (n=15) ve katılımcıların spor okulunda okuyan ve amatör seviyede spor yapan bireyler olması özellikle yorgunluk skorlarının elde edildiği formüllerin güvenirliğinin değerlendirilmesinde dikkate alınması gereken bir sınırlılık olarak düşünülebilir. Bununla beraber iyi antrenmanlı spor okulu öğrencilerinde (n=10) (10), genç futbolcularda (n=28) (14) ve üst düzey antrenmanlı hokeycilerde (n=10) (31) yorgunluğu değerlendirmek için kullanılan formüllerin test-tekrar test bulgularının bu çalışmada olduğu gibi çok yüksek düzeyde değişkenlik göstermesi, bu parametrenin TST’de bir sınırlayıcı olduğunu ve dikkatli yorumlanması gerektiğini gösterir.

Sonuç

Bu çalışma sahada uygulanan 10x20 m TST’de elde edilen performans çıktılarının güvenirliğinin yorgunluk skorları hariç yüksek olduğunu göstermiştir. TSZ, EHSZ ve EYSZ gibi performans bileşenlerinin test-tekrar test ortalama değerlerinin sabit ve varyasyon katsayılarının çok düşük olması yüksek eforlu aktivitelerde kısa sürede öğrenmenin gerçekleşmediğini ya da performansa yansıyacak düzeyde olmadığını göstermektedir. Bu bulgu bir antrenman periyodu içerisinde antrenman etkisini gözlemek veya deneme etkisini incelemek için yapılacak TST’den önce alışma/öğrenme için bir ön test yapılmasına gerek olmadığını, antrenman veya deneme etkisini gözlemlemek için performans bileşenlerinin uygun ve güvenilir parametreler olduğunu gösterir. Buna karşılık bu çalışmadan elde edilen bulgular, TST’de yorgunluk skorlarının dikkatli değerlendirilmesinin zorunlu olduğunu göstermiştir. Yorgunluğun değerlendirilmesinde kullanılan 7 ayrı formülden hesaplanan yorgunluk skorları için VK_TH %43.5 (Formül 4) ve %214.6 (Formül 3) gibi çok geniş bir aralıkta değiştiği saptanmıştır. Bu parametre için tekrarlı ölçümlerden elde edilen skorların varyasyon katsayısı bir yorum yapmayı olanaksız kılacak kadar yüksektir. Bununla beraber sprintte düşüş yüzdesi olarak tanımlanan ve tekrarlı sprintlerin kalite göstergesi için kullanılan Formül 4, tekrarlı ölçümlerde en düşük varyasyon katsayısına sahip formüldür. Birçok çalışmada da kullanılmış olan bu formül, tekrarlı ölçümlerde yorgunluğu değerlendirmek için en uygun seçenektir.

Cite this article as: Hazir T, Isler AK, Kadioglu M et al. Reliability of performance outputs and formulas related with fatigue index in 10X20 m repeated sprint test. Turk J Sports Med. 2019;54(4):267-75.

Kaynaklar

1. Girard O, Mendez-Villanueva A, Bishop D. Repeated-sprint ability—part I: Factors contributing to fatigue. Sports Med 2011;41:673-94.
2. Rampinini E, Bishop D, Marcora SM, et al. Validity of simple field tests as indicators of match-related physical performance in top-level professional soccer players. Int J Sports Med. 2007;28(3):228-35
3. Padulo J, Bragazzi NL, Nikolaidis PT, et al. Repeated Sprint Ability in Young Basketball Players: Multi-direction vs. One-Change of Direction (Part 1). Front Physiol. 2016;22;7:133.
4. Hermassi S, Schwesig R, Wollny R, et al. Shuttle versus straight repeated-sprint ability tests and their relationship to anthropometrics and explosive muscular performance in elite handball players. J Sports Med Phys Fitness. 2018;58(11):1625-34.
5. Kin-Isler A, Ariburun B, Ozkan A, et al. The relationship between anaerobic performance, muscle strength and sprint ability in American football players. Isokinetics and Exercise Science. 2008;16(2):87-92.
6. Fernandez-Fernandez J, Sanz-Rivas D, Kovacs MS, et al. In-season effect of a combined repeated sprint and explosive strength training program on elite junior tennis players. J Strength Cond Res. 2015;29(2):351-7.
7. Impellizzeri FM, Rampinini E, Castagna C, et al. Validity of a repeated-sprint test for football. Int J Sports Med. 2008;29:899-05.
8. Mujika I, Spencer M, Santisteban J, et al. Age-related differences in repeated-sprint ability in highly trained youth football players. J Sports Sci. 2009;27:1581-90.
9. Bidaurrazaga-Letona I, Carvalho HM, Lekue JA, et al. Longitudinal field test assessment in a Basque soccer youth academy: A multilevel modeling framework to partition effects of maturation. Int J Sports Med. 2015;36:234-40.
10. Glaister M, Howatson G, Pattison JR, et al. The reliability and validity of fatigue measures during multiple-sprint work: an issue revisited. J Strength Cond Res. 2008;22(5):1597-601.
11. McGawley K, Bishop D. Reliability of a 5x6-s maximal cycling repeated-sprint test in trained female team-sport athletes. Eur J Appl Physiol. 2006;98(4):383-93.
12. Glaister M, Stone MH, Stewart AM, et al. The reliability and validity of fatigue measures during short-duration maximal-intensity intermittent cycling. J Strength Cond Res. 2004;18: 459-62.
13. Oliver JL. Is a fatigue index a worthwhile measure of repeated sprint ability? J Sci Med Sport. 2009;12(1):20-3.
14. Castagna C, Lorenzo F, Krustrup P, et al. Reliability characteristics and applicability of a repeated sprint ability test in young male soccer players. J Strength Cond Res. 2018;32(6):1538-44.
15. Lockie RG, Liu TM, Stage AA, et al. Assessing Repeated-Sprint Ability in Division I Collegiate Women Soccer Players. J Strength Cond Res. 2018;26. doi: 10.1519/JSC.0000000000002527.
16. Hermassi S, Schwesig R, Wollny R, et al. Shuttle versus straight repeated-sprint ability tests and their relationship to anthropometrics and explosive muscular performance in elite handball players. J Sports Med Phys Fitness. 2018;58(11):1625-34.
17. Baldi M, DA Silva JF, Buzzachera CF, et al. Repeated sprint ability in soccer players: associations with physiological and neuromuscular factors. J Sports Med Phys Fitness. 2017;57(1-2):26-32.
18. Gharbi Z, Dardouri W, Haj-Sassi R, et al. Aerobic and anaerobic determinants of repeated sprint ability in team sports athletes. Biol Sport. 2015;32(3):207-12.
19. Haugen T, Tonnessen E, Leirstein S, et al. Not quite so fast: effect of training at 90% sprint speed on maximal and repeated-sprint ability in soccer players. J Sports Sci. 2014;32(20):1979-86.
20. Deprez D, Fransen J, Lenoir M, et al. A retrospective study on anthropometrical, physical fitness and motor coordination characteristics that influence drop out, contract status and first-team playing time in high-level soccer players, aged 8 to 18 years. J Strength Cond Res.2015;29: 1692–704.
21. Ermolao A, Zanotto T, Carraro N et al. Repeated sprint ability is not enhanced by caffeine, arginine, and branched-chain amino acids in moderately trained soccer players. J Exerc Rehabil. 2017;13(1):55-61.
22. Kopec BJ, Dawson BT, Buck C, et al. Effects of sodium phosphate and caffeine ingestion on repeated-sprint ability in male athletes. J Sci Med Sport. 2016;19(3):272-6.
23. Buck C, Guelfi K, Dawson B, et al. Effects of sodium phosphate and caffeine loading on repeated-sprint ability. J Sports Sci. 2015;33(19):1971-9.
24. Barbero-Álvarez JC, Pedro RE, Nakamura FY. Validity of a repeated-sprint ability test in young soccer players. Sci sports. 2013;28(5): 127-31.
25. Bishop D, Spencer M, Duffield R, et al. The validity of a repeated sprint ability test. J Sci Med Sport. 2001;4(1):19-29. .
26. Racinais S, Connes P, Bishop D, et al. Morning versus evening power output and repeated-sprint ability. Chronobiol Int. 2005;22(6):1029-39.
27. Castagna C, Abt G, Manzi V, et al. Effect of recovery mode on repeated sprint ability in young basketball players. J Strength Cond Res. 2008;22(3):923-9.
28. Hopkins WG. Measures of reliability in sports medicine and science. Sports Med. 2000;30(1):1-15.
29. Hopkins WG, Marshall SW, Batterham AM, et al. Progressive statistics for studies in sports medicine and exercise science. Med Sci Sports Exerc. 2009;41: 3–13. .
30. Spencer M, Fitzsimons M, Dawson B, et al. Reliability of a repeated-sprint test for field-hockey. J Sci Med Sport. 2006;9(1-2):181-4.
31. Ferioli D, Schelling X, Bosio A, et al. Match activities in basketball games: comparison between different competitive levels. J Strength Cond Res. 2019; 6. doi: 10.1519/JSC.0000000000003039.
32. Póvoas SC, Ascensão AA, Magalhães J, et al. Analysis of fatigue development during elite male handball matches. J Strength Cond Res. 2014;28(9):2640-8.
33. Caprino D, Clarke ND, Delextrat A. The effect of an official match on repeated sprint ability in junior basketball players. J Sports Sci. 2012;30(11):1165-73.
34. Di Salvo V, Baron R, Tschan H, et al. Performance characteristics according to playing position in elite soccer. Int J Sports Med. 2007;28(3):222-7.
35. Krustrup P, Mohr M, Ellingsgaard H, et al. Physical demands during an elite female soccer game: importance of training status. Med Sci Sports Exerc. 2005;37(7):1242-8.
36. Spencer M, Bishop D, Dawson B, et al. Physiological and metabolic responses of repeated-sprint activities specific to field-based team sports. Sports Med. 2005;35: 1025–44.
37. Mohr M, Krustrup P, Bangsbo J. Match performance of high-standard soccer players with special reference to development of fatigue. J Sports Sci. 2003;21(7):519-28.
38. Sánchez-Sánchez J, Bishop D, García-Unanue J, et al. Effect of a repeated sprint ability test on the muscle contractile properties in elite futsal players. Sci Rep. 2018; 23;8(1):17284.
39. Mendez-Villanueva A, Hamer P, Bishop D. Fatigue in repeated-sprint exercise is related to muscle power factors and reduced neuromuscular activity. Eur J Appl Physiol. 2008;103(4):411-9.
40. Spencer M, Bishop D, Dawson B, et al. Metabolism and performance in repeated cycle sprints: active versus passive recovery. Med Sci Sports Exerc. 2006;38(8):1492-9.