KALP HASTALIĞI OLAN SPORCULARDA YARIŞMALI SPORA KATILIM KARARI

Öz

Sporcuların spora katılım kararı spor hekiminin en çok önemsediği konulardan biridir. Kalp hastalığı olan sporcuların periyodik olarak yapılan muayenelerinde doğru karar verebilmek gereklidir. Doğru karar doğru ve güncel bilgi gerektirir. Kalp hastalığı olan sporcuların spora katılım kararında dikkat edilmesi gereken konular, farklı kardiyak patolojilerde ayrı ayrı tablolar şeklinde bu yazıda özetlenmektedir.

Giriş

“Kardiovasküler hastalığı olan ve düzenli egzersiz ve spor yapan sporcularda, klinik olarak sessiz olsalar bile, normal bireyler ile karşılaştırıldığında ani kardiyak ölüm veya klinik bozukluklar için bir risk artışı vardır” düşüncesinin doktorlar arasında yaygın bir klinik algı olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır (7). Konjenital kalp hastalığı (KKH) olan bireylerde egzersiz ve spor katılımıyla ilişkili literatürde kısıtlayıcı bir tutum gözlenmektedir. Bunun nedeni yarışmalı sporun doğası gereği, başarı düzeyi ne olursa olsun, sporcuların performanslarını geliştirmek ya da kendilerini gösterebilmek için fiziksel sınırlarının sonuna kadar kendilerini zorlamaları olabilir. KKH olan bireylerden yarışmalı sporlara katılanların kendilerini fiziksel ve mental stresin üst sınırlarına maruz bırakabilecekleri düşünülmektedir (7).

Sporcuların spora katılım kararı ve periyodik muayeneleri spor hekimlerinin sorumluluğundadır. Kardiyovasküler (KV) anomalisi olan sporcuların değerlendirilmesinin doğru bir şekilde yapılarak güvenle spora devam kararı alınması sağlanabilir. Ancak yine de bazı hastalıklar yarışmalı sporlar ile uyumlu değildir. Ciddi aritmi eğilimi, Eisenmenger sendromu, sekonder pulmoner hipertansiyon, üniventriküler kalpler, koroner arter anomalileri, Ebstein anomalisi, konjenital düzeltilmiş büyük arter transpozisyonu ve büyük arterlerin Hardal, Senning veya Rastelli prosedürü ile transpozisyonu bu hastalıklara örnek olarak verilebilir (7).

Kalp hastalıkları sınıflandırmasında New York Kalp Birliğinin (NYHA) Fonksiyonel Sınıflaması sık olarak kullanılmaktadır. Bu sınıflamada fiziksel aktivite kısıtlanması, aktivite ile semptom gelişimi ve istirahat halindeki duruma göre dört kategori tariflenmektedir (Tablo 1) (6,7).

Bir başka sınıflama ise kardiyovasküler hastalığın objektif kanıtlarına göre yapılmaktadır. Buna göre hastalık kanıtı yok ise A sınıfı, minimal hastalık varsa B sınıfı, orta düzeyde hastalık varsa C sınıfı, şiddetli hastalık varsa D sınıfı olarak tanımlama söz konusu olmaktadır (6,7). Kalp hastalıklarında kullanılan bu sınıflamanın yanı sıra; spor branşları düşük, orta ve yüksek dinamik ve statik özelliklerine göre farklı kategorilere ayrılmaktadır (Tablo 2) (7).

KKH olan çocuklarda fiziksel egzersiz toleransı, benzer hastalıkları olan erişkinlerden daha iyidir. Ancak; fiziksel aktivitesi kısıtlanması gereken adolesanın hem kendisinin, hem de ailesinin sorunlar çok ciddileşmeden yeni kurallara uyum sağlayabilmeleri için, bilgilendirmeleri erken adolesan evresinde (10-12 yaş) yapılmalıdır (3). Statik egzersizlerin kalpte basınç yükü, dinamik egzersizlerin ise hacim yükü yaptığı bilinmektedir (1,2). Bu nedenle, KKH’lı kişilere dinamik egzersiz önermek statik egzersizlerden daha uygun gibi görünmektedir (Tablo 3) (3,5).

Bu sınıflandırma ve bilgilerin ışığında kalp hastası olan sporcuların yapabilecekleri sporları değerlendirirken dikkat edilecek ölçütler, yapılması gereken tetkikler ve takip sıklığı aşağıdaki tablolarda (Tablo 4- Tablo 11 arasında) verilmektedir (3,4,7).

Bu bilgiler değiştirilmemiş olmakla birlikte, sporcu geçmişi olmayan hastalarda, çalışmaların yetersizliği ya da çok az sayıda hasta üzerinde yapıldığı öne sürülerek daha çok çalışmaya ihtiyaç duyulduğu çeşitli yayınlarda bildirilmektedir (8,9).

Kaynaklar

1. Aydın T, Örsçelik A: Egzersiz reçetesi hazırlanması. In: Kardiyak ve pulmoner rehabilitasyon, 1inci baskı. M Uzun, Ed, İstanbul, İstanbul Tıp Kitabevi, 2014, pp 341-50.
2. Froelicher VF, Myers J: Effect of exercise on the heart and the prevention of coronary heart disease. In: Exercise and the heart, 5th ed, Philadelphia, Saunders Elsevier, 2006, pp 419-59.
3. Hirth A, Reybrouck T, Bjarnason-Wehrens B, Lawrenz W, Hoffmann A: Recommendations for participation in competitive and leisure sports in patients with congenital heart disease: a consensus document. Eur J Cardiovasc Prev Rehabil 13: 293-9, 2006.
4. Maron BJ, Chaitman BR, Ackerman MJ, et al: Recommendations for physical activity and recreational sports participation for young. Circulation 109: 2807-16, 2004.
5. Morrison ML, Sands AJ, McCusker CG, McKeown PP, McMahon M, Gordon J: Exercise training improves activity in adolescents with congenital heart disease. Heart 99: 1122-8, 2013.
6. New York Heart Association (NYHA): Functional classification in a patient with heart disease. In: Guides to the Evaluation of Permanent Impairment, 5th ed. L Cocchiarella, GBJ Andersson, Eds. American Medical Association, 2001.
7. Pelliccia A, Fagard R, Bjørnstad HH, et al: Recommendations for competitive sports participation in athletes with cardiovascular disease. A consensus document from the Study Group of Sports Cardiology of the Working Group of Cardiac Rehabilitation and Exercise Physiology and the Working Group of Myocardial and Pericardial Diseases of the European Society of Cardiology. European Heart J 26: 1422-45, 2005.
8. Taylor RS, Sagar VA, Davies EJ, et al: Exercise-based rehabilitation for heart failure. Cochrane Database Syst Rev 27(4): CD003331, 2014.
9. Thompson PD, Arena R, Riebe D, Pescatello LS: ACSM’s new preparticipation health screening recommendations from ACSM’s guidelines for exercise testing and prescription, ninth edition. Curr Sports Med Rep 12: 215-7, 2013.