P-09: 2016 Yılında Sporcu Eğitim ve Sağlık Araştırma Merkezine Gelen Sporcuların Vücut Kompozisyonu, Antropometrik ve Somatotip Özellikleri

Öz

GİRİŞ: Spor dallarında iyi bir performans elde edebilmek için öncelikle o spora uygun bir vücut tipinin gerekli olduğu kabul edilmektedir. Sporcunun yeteneklerinin belirlenmesi, aerobik performansı, teknik beceriyi arttırmak ve geliştirmek amaçlı antrenman programlarının düzenlenmesinde ve başarı beklenen sporcu seçiminde somatotip ve vücut kompozisyon özelliklerinin bilinmesinin yararlı olabileceği belirtilmektedir
AMAÇ: Bu çalışma Gençlik ve Spor Bakanlığı Spor Genel Müdürlüğü Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığına başvuran dokuz branştan 62 erkek, 45 kadın sporcunun yağ oranları, yağsız vücut kitleleri ve somatotiplerini belirlemek için amacıyla yapılmıştır.
YÖNTEM: Katılımcıların boy uzunlukları anatomik duruşta, spor kıyafetiyle ve ayakkabısız olarak stadiometre ile cm cinsinden ve vücut ağırlıkları da dijital tartıyla kg cinsinden kaydedildi. Vücut yağ ölçümleri 0,2 mm'lik bölümleri bulunan skinfold kaliper (Holtain, Crymych, İngiltere) kullanılarak triseps, biseps, subskapular, suprailiak ve baldır bölgelerinden yapıldı. Siri (1961) metodu kullanılarak vücut yağ yüzdesi hesaplandı. Vücut Yoğunluğu Durnin-Womersley Formülü ile hesaplandı. Çap ölçümleri Harpenden antropometri setiyle (Holtain - İngiltere) dirsek ve diz bölgelerinde yapıldı. Bu ölçümlere göre sporcuların vücut tipleri Heath-Carter somototip sınıflamasına göre belirlendi.
BULGULAR: Erkeklerin yaş ortalamaları; 16,98±3,5 kilo ortalamaları; 67,47±14, boy ortalamaları; 173,16±11, yağ yüzdesi ortalamaları; 12,72±4,2, yağ ağırlık ortalamaları; 8,8±4,2, yağsız vücut kitlesi ortalamaları; 58,63±11, somototip ortalamaları; 2,5-4,6-2,8 olarak tespit edilmiştir. Kadınların yaş ortalamaları; 15,31±1,9 kilo ortalamaları; 56,56±10,boy ortalamaları; 161,44±6,7, yağ yüzdesi ortalamaları; 24,36±4,7, yağ ağırlık ortalamaları; 14,42±4,9, yağsız vücut kitlesi ortalamaları; 42,14±5,9, somototip ortalamaları; 3,7-4-2,5 olarak tespit edilmiştir (Tablo1,2,3).
SONUÇ: Çalışmamız sonucunda erkek sporcuların dengeli mezomorfik kadın sporcuların endo-mezomorfik somatotip profilinin baskın olduğu, kadın ve erkek sporcuların yağ yüzdesi ortalamaları normal sınırlarda olduğu belirlendi. Sonuç olarak yapılan çalışmalarda değişik spor dalları ve aynı spor dalının farklı kategorileri arasında, vücudun yapısal özelliklerinin farklılıklar gösterdiği ortaya konulmuştur. Elde edilen veriler sporcuların farklı spor dallarına yönlendirilmesinde, küçük sporcuların eğitiminde ve elit sporcuların antrenmanlarında ve performansın artırılmasında büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle sporcuların morfolojik ve fizyolojik yapılarının belirlenmesi oldukça önemlidir.