PREMENOPOZAL KADINLARDA 10 HAFTALIK FARKLI ŞİDDETTEKİ YÜRÜYÜŞ PROGRAMLARININ ADİPONEKTİN, GHRELİN, REZİSTİN VE LEPTİN HORMONLARI ÜZERİNE ETKİSİ
Fatma GÖZLÜKAYA1, Gürbüz BÜYÜKYAZI1, Cevval ULMAN2, Fatma TANELİ2, Hakan TIKIZ3, Esat KILIÇ2, Oğuz KARAMIZRAK4
1Celal Bayar Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, Manisa
2Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi, Biyokimya Anabilim Dalı, Manisa
3Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kardiyoloji Anabilim Dalı, Manisa
4Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Spor Hekimliği Anabilim Dalı, Bornova, İzmir
Anahtar Sözcükler: Yürüyüş egzersizi, premenopozal kadın, adiponektin, leptin, ghrelin, rezistin
Öz
Bu çalışmanın amacı, premenopozal kadınlarda 10 haftalık farklı şiddette yapılan yürüyüş programlarının vücut kompozisyonu, MaxVO2 ile fonksiyon ve egzersizle ilişkileri tam olarak açıklanmamış yağ dokusu hormonlarından adiponektin, ghrelin, rezistin ve leptin üzerine olan etkisini belirlemekti. Çalışmaya katılan 40-49 yaşları arasındaki 40 premenopozal kadın hızlı tempo yürüyüş (HTYG; n=14), orta tempo yürüyüş (OTYG; n=12) ve kontrol gruplarına (KG; n=14) ayrıldı. Egzersiz grupları on hafta boyunca, haftada beş gün, günde 30 dk’dan 54 dk’ya artan sürelerde yürüdüler. HTYG ve OTYG’nin yürüyüş hızları maksimum kalp atım hızı rezervinin sırasıyla %74 ve %54’üne denk geliyordu. Vücut kompozisyonu, beden kütle indeksi (BKİ), endirekt maksimal oksijen tüketimi (VO2max), yağ dokusu hormonları kan düzeyleri program öncesi ve sonrasında ölçüldü. Yürüme programı HTYG’de vücut ağırlığı (VA), yağsız vücut ağırlığı (YVA), yağ miktarı ve oranı, bel-kalça oranı, BKİ ve MaxVO2 değerlerinde OTYG’ye oranla anlamlı düzeyde daha uygun sonuçlara neden oldu. Leptin, ghrelin ve rezistin hormonları kan derişimlerinde de HTYG lehine değişiklikler olması; hızlı tempo yürüyüşlerin orta tempodakilere göre obeziteyi önleyici ve kardiyovasküler hastalıklardan koruyucu etkilerinin daha fazla olduğu görüşünü destekledi.
