Makale İçeriği
Prostaglandinler (PG) egzersiz stresine fizyolojik yanıtta önemli yer alan hipotalarno-hipofizer aksın ve hipofizer hormonların aktivitesini düzen-lemektedir. Bu çalışmada insanlarda egzersiz stresine karşı gelişen yanıta bir PG sentez inhibitörü olan asetil salisilik asidin (ASA) etkileri araştırılmıştır. Toplam 12 erkek atlet testlerden önceki üç gün boyunca günde iki kez ve testin yapıldığı günün sabahında bir kez 800 mg ASA içeren veya plasebo nitelikli tabletler' almışlar ve maksimal VO2'nin °/075'i ile yapılan 30 dakikalık koşu bandı egzersizini iki defa uygulamışlardır. Kan örnekleri egzersiz öncesi 30, 15 ve 0, egzersiz sonrasında da 0, 15, 30, 45, 60 ve 90. dakikalarda alınmıştır. Elde edilen değerler, net olarak göstermiştir ki, plasebo ile kıyaslandığında; ASA alındığı zaman egzersiz öncesinde ACTH, b-endorfin, kortizol ve GH düzeylerindeki artış bekle¬nenden anlamlı şekilde daha az olmuştur. Ayrıca egzersiz sonrası GH yanıtında farklılık olmasa da, total prolaktin yanıtı anlamlı şekilde azal¬mıştır. Sonuç olarak ASA, egzersiz stresine ilişkin ACTH, f3-endorfın, kortizol ve GH yanıtını (egzersiz öncesi aktivasyon/egzersize bağlı yanıt) etkilemektedir. ASA'nın buradaki direkt rolünü göz ardı etmek mümkün değildir. Elde edilen veriler PG'Ierin bu yanıttaki rolünü dolaylı da olsa ortaya koymaktadır. Gelecekte farklı stres türlerine karşı mümkün olan bütün ilaç-hormon yanıt etkileşimleri araştınlıp ortaya çıkanlmalıdır. Çalışma sonuçları açısından, özellikle diğer non-steroid antienflamatuar ilaçlann da hipofizer yanıtı etkileyebileceği düşünülmelidir. Günümüzde hala ASA ve endokrin yanıtın sağlık durumu, performans, iyileşme ve toparlanma zamanı üzerine olan etkilerini olumlu ya da olumsuz diye nitelendirmek zordur. Bu konuda farklı egzersiz türü, antrenman ve yarışma periyodlarında ve farklı non-steroid antienflamatuarların farklı dozlarda kullanıldığı ileri çalışmaların yapılmasına gereksinim vardır.
Dr. Metin Ergün
