DÜZENLİ EGZERSİZİN, SİGARA VE ALKOL ALIŞKANLIĞININ KAN LİPİD VE LİPOPROTEİN DÜZEYLERİ ÜZERİNE ETKİLERİ

Öz

Bu çalışmada düzenli egzersizin, sigara ve alkol alışkanlığının kan lipid ve lipoproteinleri üzerine etkileri araştırıldı. Çalışmaya orta yaşlı nonobez, normal lipid ve lipoprotein düzeyine sahip sağlıklı erkekler katıldı. Egzersiz grubu (n=47) haftada en az iki gün aerobik türde düzenli spor yapan kişilerden; alkol kullanan “master” grupları haftada en az üç gün ve günde en az 2-3 duble içki içenlerden, sigara grupları günde en az 10 adet ve üstü sigara içen masterlerden oluşturuldu. Sedanter grupları (n=31) sigara içen (SS) ve içmeyen (S) olarak iki gruba; master grupları ise sigara ve alkol kullanmayan (M), sigara içen ancak alkol kullanmayan (MS) ve alkol kullanan ancak sigara içmeyen (MA) olmak üzere üç alt gruba ayrıldı. Gönüllülerin; fiziksel ölçümlerin yanısıra, endirekt maksimal oksijen kullanımları (maxVO2), istirahat kalp atım hızları, sistolik ve diastolik kan basınçları ölçüldü. Açlık venöz kanlarında koroner kalp hastalığı (KKH) risk faktörleri olan serum total (TC) ve HDL-kolesterol (HDL-C), trigliserid (TG), HDL-C alt grupları (HDL2-C ve HDL3-C) düzeyleri standart enzimatik yöntemlerle belirlendi. M grubunun maxVO2, kan HDL-C ve alt grupları ve LDL-C değerleri S grubuna göre anlamlı düzeyde yüksek, TG ve TC/HDL-C düzeyleri ise daha düşüktü. Sigara veya alkol kullanan masterler ile sigara kullanan sedanterlerin kullanmayanlara göre daha yüksek KKH riski taşıdıkları gözlendi. Sonuç olarak, bu popülasyonda düzenli egzersizin kan lipid ve lipoprotein düzeyleri üzerinde (TC ve LDL-C hariç) anlamlı düzelme yarattığı; sigara veya alkol alışkanlığının ise, egzersiz yapan masterlerde dahi belirtilen KKH risk faktörleri üzerinde olumsuz etkide olduğu gözlendi.