Sürdürülebilir spor beslenmesinde alternatif protein kaynakları
Hüseyin Hüsrev Turnagöl1
, Selin Aktitiz1, Şule İrem Baltürk1, İrem Yakışıklı2, Zülfüye Erbaş1
1Nutrition and Metabolism in Exercise Division, Faculty of Sport Sciences, Hacettepe University, Ankara, Turkiye
2Department of Dietetics, Faculty of Health Sciences, Hacettepe University, Ankara, Turkiye
Anahtar Sözcükler: Bitki bazlı protein, böcek bazlı protein, mikoprotein, mikroalg bazlı protein, sürdürülebilir spor beslenmesi
Öz
Dünya nüfusundaki hızlı artış gıda talebini de arttırmaktadır. Nitekim hayvansal protein tüketiminin 2050 yılına kadar iki katına çıkacağı ön görülmektedir. Ancak hayvansal protein tüketimindeki artış, su ayak izi artışı ve daha çok arazi kullanımına bağlı olarak iklim krizi endişelerini beraberinde getirebilmektedir. Bu durum, yüksek hayvansal protein tüketen sporcular için de sürdürülebilir bir spor beslenmesi kavramının gelişmesine yol açmış olup hayvansal protein kaynaklarına alternatif olarak sporcularda kullanılabilecek yeni protein kaynakları ilgi çekmeye başlamıştır. Bu derlemede bitki, böcek, mantar ve alg bazlı alternatif protein kaynaklarının besin kalitesi ve sporcularda vücut kompozisyonu, performans ya da toparlanmaya yönelik kullanımları ele alınmaktadır. Sınırlı sayıdaki çalışmalar değerlendirildiğinde; 1) Bitkisel protein kaynaklarının uygun maliyetli ve çevre dostu olmakla beraber kükürtlü esansiyel amino asitlerden fakir olması ve büyük porsiyonlarda tüketilmesi gerekliliği dezavantaj oluşturmaktadır, 2) Böcek bazlı ürünler ise daha kaliteli ve yüksek protein içeriklidir ancak birçok toplumda tüketim alışkanlığı bulunmamaktadır, 3) Mikoproteinler ve mikroalgler ise yüksek protein içerikli olsalar da yüksek üretim maliyetleri nedeniyle henüz yaygın olarak kullanılmamaktadır. Önümüzdeki yıllarda hayvansal protein üretiminin iklim krizine olası etkilerine dair farkındalığın artmasıyla birlikte sürdürülebilir bir spor beslenmesi için alternatif protein kaynaklarına olan ilginin ve araştırmaların hız kazanacağı ön görülmektedir.
Cite this article as: Turnagol HH, Aktitiz S, Balturk SI, Yakisikli I, Erbas Z. Alternative protein sources in sustainable sports nutrition. Turk J Sports Med. 2023 58(1):47-54;https://doi.org/10.47447/tjsm.0694
