Kanser öyküsü olan bireylerin egzersize yönelik tutumlarının transteoretik model ile değerlendirilmesi
Sabriye Ercan1
, Ahsen Oğul2, Esma Arslan1, Murat Koçer3, Ferdi Başkurt4, Cem Çetin1
1Sports Medicine Department, Faculty of Medicine, Süleyman Demirel University, Isparta, Turkey
2Sports Medicine Section, Gazi Yaşargil Training and Research Hospital, University of Health Sciences, Diyarbakır, Turkey
3Department of Medical Oncology, Antalya Training and Research Hospital, University of Health Sciences, Antalya, Turkey
4Department of Physiotherapy and Rehabilitation, Faculty of Health Sciences, Süleyman Demirel University, Isparta, Turkey
Anahtar Sözcükler: Kanser, egzersiz, fiziksel aktivite
Öz
Amaç: Bu çalışmanın amacı; özgeçmişinde kanser öyküsü olan bireylerin egzersize yönelik tutumlarını ve taleplerini incelemektir.
Gereç ve Yöntem: Araştırmaya kanserin tipi ayırt edilmeksizin özgeçmişinde kanser öyküsü olan bireyler dahil edildi. Araştırmacılarca hazırlanan anket formu ile katılımcıların sosyodemografik özellikleri, sigara kullanımı, komorbid hastalık varlığı, kanser tanısına yönelik bilgi düzeyleri, egzersiz alışkanlığına ve taleplerine yönelik bilgi düzeyleri sorgulandı.
Bulgular: Araştırmaya 131 kişi (%61.1 kadın, %38.9 erkek; yaş ortalaması 51.8 ± 11.3 yıl) dahil edildi. Katılımcılara kanser tanısı konulmasının üzerinden geçen süre ortalama 46.0 ± 48.7 ay idi. Katılımcıların %26.7’sı geçmişte düzenli fiziksel aktivitede bulunduğunu bildirmişti. Fiziksel aktivite düzeyi 796.9 ± 944.5 MET/hafta olarak belirlendi. Egzersiz değişim basamağı anketine göre araştırmaya katılan bireylerin %29.0’unun eğilim öncesi, %9.9’unun eğilim, %17.6’sının hazırlık, %19.1’inin hareket ve %24.4’ünün devamlılık basamağında oldukları saptandı. Katılımcıların %67.9’u fiziksel aktivite/egzersiz ile ilgili bilgi almak istedi. Bilgi kaynağı olarak %46.7’si hekim, %22.2’si fizyoterapist ve %11.1’i hekim ile fizyoterapist birlikteliğini talep edeceklerini bildirdi. Bilgiyi en sık yüz yüze ortamda almak istediler. Egzersiz tipi olarak en sık yürüyüş (%43.5) tercih edildi. Katılımcıların %32.8’i kendisine önerilen ve anlatılan/gösterilen egzersiz programını yapabileceğini belirtti; kadınların bu yöndeki beyanı erkeklerden daha yüksek oldu. Egzersiz programını gözetimli olarak sürdürmek istediğini bildirenlerin oranı %68.3 olarak saptandı.
Sonuç: Kanser hastalarının egzersiz yapmalarına engel olan durumların gözden geçirilerek değiştirilebilir faktörlere müdahalelerde bulunulması ve fiziksel aktiviteye yönelik taleplerinin dikkate alınarak egzersizin tedavi sürecinin bir parçası haline getirilmesi hastaların sağlığına katkıda bulunabilecektir.
Alıntı: Ercan S, Ogul A, Arslan E, Kocer M, Baskurt F, Cetin C. Evaluating the attitudes of individuals with a history of cancer towards exercise using the transtheoretical model. Turk J Sports Med. 2021;56(3):106-12; http://dx.doi.org/10.47447/tjsm.0507
Bu çalışmada bizden desteğini esirgemeyen başta Cemaliye Bardakçı, Nurcan Anakurt ve Halil Tanrıverdi olmak üzere Isparta Kansev Derneği çalışanları ile Nihal Akar ve Sibel Akar başta olmak üzere Sakarya Kanserder Derneği çalışanlarına katkılarından dolayı teşekkür ederiz.
