İskelet Kas Kütlesini Düzenleyen Moleküler Mekanizmalar

Öz

İskelet kasları plastisitesi yüksek bir dokudur. Çeşitli fizyolojik ve patolojik koşullara verdiği yanıtlardan birisi de, protein yapım veya yıkım hızında görülen değişikliklerdir. Bu çerçevede, çeşitli anabolik uyaranlar hipertrofiye yol açarken; inaktivite, denervasyon, spinal kord kesisi gibi genel olarak kullanmamaya yol açan koşullar kas atrofisine neden olur. İskelet kaslarının bir endokrin organ olarak anıldığı ve güç üretimi, hareket ve nefes alma işlevinin yanı sıra glisemik kontrol, metabolik homeostazisin sağlanması ve metabolik genlerin düzenlenmesi gibi önemli fonksiyonlara sahip olduğu düşünüldüğünde, kas kütlesinde ortaya çıkan kayıpların kan glukoz dengesini etkileyerek insulin direnci, tip 2 diyabet ve obezite gibi sorunlara neden olmakta, morbidite ve mortaliteyi artırmaktadır. Kas lifinde protein yapımı IGF1–PI3K–Akt–mTOR sinyal yolağı tarafından uyarılırken, miyostatin-Smad2/3 yolağı temel olarak protein yapımını baskılar. Diğer yandan, özellikle kullanmama atrofisinde başta ATP-bağımlı ubikütin-proteozom sistemi olmak üzere, sitozolik kalsiyum bağımlı kalpain sistemi ve lizozomal proteazlar önemli rol oynar. Protein yapımı ve yıkımını kontrol eden yolaklar kompleks bir iş birliği içerisinde çalışırlar. Böylece protein yapımının aktivasyonu, yıkımın baskılanmasını veya yıkımın uyarılması yapımın bir ölçüde azalmasını da beraberinde getirir. İskelet kas kütlesi kayıplarının önlenmesinde ve/veya geri kazandırılması için gerekli rehabilitasyon stratejilerinin geliştirilmesinde iskelet kasında protein dengesini kontrol eden moleküler mekanizmaların aydınlatılması ciddi bir önem taşımaktadır.

Cite this article as: Akin S, Ozerklig B, Turkel I, et al. The molecular mechanisms regulating skeletal muscle mass. Turk J Sports Med. 2019;54(2):133-42.