Postüral Değişimin Dinlenik Metabolik Hız ve Yakıt Kullanımı Üzerine Etkisi
Tahir Hazır1
, Gökhan Denizli1, Süleyman Ulupınar1, Nihat Özgören1, Mustafa Can Eser1, Funda Büşra Dumankaya2, Ayşe Kin İşler1
1Department of Exercise and Sport Sciences, Faculty of Sport Sciences, Hacettepe University, Ankara, Turkey
2Department of Recreation, Faculty of Sport Sciences, Hacettepe University, Ankara, Turkey
Anahtar Sözcükler: Postür, dinlenik metabolik hız, kalp atım hızı, dakika ventilasyonu, substrat oksidasyonu
Öz
Amaç: Dinlenik metabolik hızın (DMH) ölçümünde yatar pozisyon klasik yöntem olmakla birlikte, postüral değişimin DMH üzerindeki etkisi açık değildir. Bu çalışmanın amacı postüral değişimin DMH ve yakıt kullanımı üzerine etkisini incelemektir.
Gereç ve Yöntemler: Toplam 23 sedanter erkek (Yaş: 26.7±5.8 yıl, boy: 177.4±6.8 cm, vücut ağırlığı: 77.2±10.9 kg) deneğin bir gecelik açlık sonrasında rastgele sırada yatar, oturur pozisyonda ve ayakta 10 dk süre ile DMH’leri ölçüldü. DMH’yi belirlemek için oksijen tüketimi (VO2), karbondioksit üretimi (VCO2), dakika ventilasyonu (VE) ve kalp atım hızı ölçüldü. DMH son 5 dk’da ölçülen ortalama VO2 ve VCO2’den Weir’in formülüyle kcal.dk-1 olarak ölçüldü. Karbonhidrat (KH) ve serbest yağ asidi (SYA) kullanım hızı ise Frayn’ın formülünden g.dk-1 olarak hesaplandı. Postüral değişimin DMH üzerine etkisi için tekrarlı ölçümlerde tek yönlü varyans analizi ve Bonferroni post hoc testi, dinlenik VO2’nin 1 MET değerinden farkı için tek örneklem t-Testi kullanıldı.
Bulgular: Yatar ve oturur pozisyonda ölçülen DMH benzeri ve her ikisi ayakta ölçülenden anlamlı derecede düşüktü (p<0.01). Üç pozisyonda ölçülen hem VE hem de KAH anlamlı derecede birbirinden farklı idi (p<0.01). Yatar ve oturur pozisyonda ölçülen VO2 (ml.dk-1.kg-1), 1 MET (3.5 ml.kg-1.dk-1) değerinden anlamlı derecede düşük (p<0.01); ayakta ölçülen VO2 ile benzer (p>0.05) bulundu. Oturur pozisyonda ve ayakta elde edilen KH kullanım hızları benzer (p>0.05), yatar pozisyonda ise oturur pozisyondan anlamlı derecede yüksekti (p<0.01). Buna karşılık. SYA kullanım hızı üç pozisyonda da anlamlı derecede birbirinden farklı idi (p<0.01). En düşük SYA kullanım hızı yatar pozisyonda, en yüksek ise ayakta ölçüldü.
Sonuç: Bu çalışmanın bulguları postüral değişimin DMH’ı ve kardiyo-pulmoner sistemin aktivitesini önemli ölçüde değiştirdiğini, yakıt kullanımının postüre bağlı olarak KH’dan SYA’ne doğru kaydığını göstermiştir.
Cite this article as: Hazir T, Denizli G, Ulupinar S, et al. Effect of postural changes on resting metabolic rate and substrate utilization. Turk J Sports Med. 2018;53(4):142-51.
