PROFESYONEL FUTBOLCULARDA BİR YARI SEZON BOYUNCA GÖZLENEN PLAZMA KREATİN KİNAZ VE SERBEST RADİKAL DEĞİŞİKLİKLERİ
Z. HANDZISKI, V. MALESKA, B. DEJANOVA, S. NIKOLIK, E. HANDZISKA, M. DALIP
Institute of Physiology, Medical Faculty, Skopje, Republic of Macedonia
Anahtar Sözcükler: Egzersiz, fizyoloji, futbol, kreatin kinaz, serbest radikaller
Öz
Akut ve uzun süren egzersizlere plazma kreatin kinaz (CK) aktiviteleri ve serbest radikal (FR) seviyelerindeki yanıtlar bazı değişimlerin göstergesi olarak kabul edilebilir. Bu parametrelerdeki aktivite ve konsantrasyon değişimleri rezervlerde uygun adaptasyonun gerçekleşip gerçekleşmediğinin göstergesi olabilir. Bu araştırmanın amacı plazma CK aktiviteleri ve FR seviyelerindeki değişimlerin bir yarı sezon boyunca profesyonel futbolcularda izlenmesiydi. Araştırma 30 profesyonel 1. lig futbolcusu üzerinde gerçekleştirildi. Ölçümler üç ayrı dönemde yapıldı: hazırlık dönemi antrenman süreci başlamadan önce (P1), hazırlık dönemi sonrası sezon açılmadan önce (P2) ve yarı sezonun bitimiyle birlikte (P3). Basamaklı, maksimal bir koşu bandı testi öncesi ve sonrasında deneklerden alınan venöz kan örneklerinde sırasıyla spektrofotometrik ve “D-ROMs” yöntemleri ile plazma CK aktiviteleri ve FR seviyeleri saptandı. Anova ve tanımlayıcı istatistik yöntemleri ile veriler değerlendirildi. Çalışmanın her üç evresi karşılaştırıldığında yarı sezonun sonunda plazma CK aktivitelerinde anlamlı (p<0.05) düşüş ve serbest radikal seviyelerinde anlamlı artış saptandı. Yarı sezonun sonunda plazma CK aktivitelerindeki düşüşler kassal adaptasyondan kaynaklanmış olabilir. Bu parametrelerdeki değişimler; oyun performansı, motivasyon durumu ve aerobik/anaerobik kapasitedeki değişimlerle birlikte değerlendirildiğinde, antrenmana yetersiz adaptasyon, sürantrenman ve antrenman sürecinde duraklaman risklerini açıklamada yardımcı göstergeler olabilecektir.
