p-ISSN: 1300-0551
e-ISSN: 2587-1498

Devrim AYRAL

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Spor Hekimliği Anabilim Dalı, Bornova, İzmir

Anahtar Sözcükler: İlk yardım, (P)RICE prensipleri, kriyoterapi, kuvvet egzersizleri, sportif rehabilitasyon

Öz

Egzersizin indüklediği kas hasarı (EİKH) egzersiz sonrası toparlanmanın azalması ile ilişkili olabilir. EİKH’ye verilen enflamatuvar yanıt bölgesel hücre nekrozu ve hücresel substratın hasarlı kas hücresi dışına atılımı ile ilişkilidir ve kreatin kinazın (CK) dolaşımda artışına neden olur. Çeşitli soğuk uygulama yöntemlerini içeren popüler bir toparlanma modalitesi olan kriyoterapi sonrasınki CK aktivite düşüşünün olası açıklaması, kapiller konstriksiyonu yoluyla enflamatuvar yanıtın azalması, kapiller permeabilitesi ve kan akımının azalmasıdır. EİKH’den sonra yeterli şiddet ve yükte antrenman yapabilme yeteneğinde azalma olabilir; bu da performansı olumsuz etkileyebilir. EİKH ile ilişkili kas fonksiyonu ve eklem mekaniği değişiklikleri, yüksek yorgunluk düzeyleri ile birlikte kas yaralanma riskini arttırabilir. Soğuk torbaların hamstring kaslarına uygulanması, seçilmiş pro- ve anti-enflamatuvar ve anabolik mediatörler ile katabolik belirteçlerin anlamlı azalmaları ile ilişkilidir. Kas “strain” yaralanmalarına odaklanan araştırmacılar, izokinetik değerlendirmede sıklıkla kas kuvvet ve dengesindeki anormallikleri göstermişlerdir. Bu yaralanmaları rehabilitasyonunda hamstring gibi yavaşlatıcı kasların eksantrik egzersizleri ile quadriceps gibi hızlandırıcı kasların konsantrik egzersizlerinin değişik oranlarda kombinasyonları önerilir. Özellikle hamstring kasları üzerinde olmak üzere, arttırılmış eksantrik kuvvet egzersizleri vurgusu, yaralanma rekürrensini ve devam eden yakınmaları spora dönüşe kadar anlamlı düzeyde azaltabilir.